PHƯƠNG THỨC GIEO SẠ TẠI ĐBSCL
Cơ giới hóa gieo sạ
- Giúp giảm lượng giống gieo sạ
- Sử dụng giống chất lượng cao
- Giảm áp lực của sâu bệnh bằng cách tối ưu mật độ cây con và quản lý cỏ dại tổng hợp
- Giảm đổ ngã với mật độ cây con thưa và cân bằng quản lý dinh dưỡng
- Tăng năng suất và lợi nhuận
Cơ giới hóa gieo sạ kết hợp vùi phân giúp giảm đến 20% lượng đạm so với sạ lan.
Phát triển công nghệ
Tại Việt Nam: công nghệ gieo sạ hàng hoặc cụm được giới thiệu và thử nghiệm từ năm 2021
Minh chứng khoa học
Thí nghiệm tại Cần Thơ, 2021-2022
Lợi ích của cơ giới hóa gieo sạ mang lại:
- Năng suất: với mật độ sạ 50 kg/ha cho năng suất lúa tương đương hoặc cao so với sạ lan với 180 kg/ha
- Tiết kiệm giống: 130 kg/ha so với sạ lan ( giảm >70%)
- Tiết kiệm lượng phân đạm: 35 kg/ha (giảm >20%)
- Lợi nhuận tăng: 432 $ trong vụ đông xuân và 90 $ trong vụ hè thu
- Dấu chân các-bon/phát thải khí nhà kính: giảm >10% từ giảm giống và phân bón; các thực hành khác (ngập khô xen kẽ – AWD, thu gom rơm) là cần thiết để giảm phát thải KNK
Cơ giới hóa gieo sạ đáp ứng 1P5G
Cơ giới hóa gieo sạ đáp ứng một trong các tiêu chí quan trọng của Đề án 1 triệu ha
Sạ cụm
- Khoảng cách hàng: 20-30 cm.
- Khoảng cách cụm: 10 – 12 – 14 – 16 – 20 cm.
- Số hạt/cụm: có thể điều chỉnh từ ≤ 20 hạt/cụm
- Mật độ gieo: ≤ 60 kg/ha.
- Một số chức năng khác có thể kết hợp như vùi phân, phun thuốc
- Liên hợp với máy kéo, công suất tối thiểu: 25 HP
- Công suất làm việc : 0.3-1 ha/h.
Các loại máy sạ cụm kết hợp vùi phân
Kỹ thuật cơ giới hóa gieo sạ hàng
- Khoảng cách hàng: có thể điều chỉnh, ví dụ: 25×25 cm hoặc 15x15x35 (hiệu ứng hàng biên)
- Mật độ gieo sạ: ≤ 60 kg/ha.
- Gieo sạ hạt kiểu khí động với bộ phận phân phối hạt giống được điều khiển thông minh
- Hạt giống lún xuống dưới mặt ruộng 1-3 mm, đạt ngưỡng tối ưu về gieo sạ, giảm thất thoát giống và giảm đổ ngã
- Tự điều chỉnh lượng hạt theo vận tốc máy
- Liên hợp với máy kéo/bánh lồng, công suất tối thiểu: 18 HP
- Năng suất sạ: 0.6-1.6 ha/giờ.
Các loại máy sạ hàng khí động
Những lưu ý khi áp dụng cơ giới hóa gieo sạ kết hợp vùi phân
- Bón 70-80 kg đạm/ha, sử dụng các dạng phân viên thông dụng như urea, DAP, v.v. Phân viên có đường kính hạt từ 2-4mm
- Trong trường hợp sử dụng phân bón chậm tan → chỉ cần bón một lần (bón vùi khi sạ, thực hiện theo khuyến cáo sản xuất)
Mô hình kinh doanh dịch vụ máy gieo sạ
Tích hợp hệ thống
Gói kỹ thuật tích hợp, ví dụ: tối ưu hóa lịch gieo sạ, cơ giới hóa, quản lý dinh dưỡng theo vùng chuyên biệt, quản lý nước, v.v. nhằm tăng hiệu quả canh tác, năng suất và giảm dấu chân carbon.
Tóm tắt ưu nhược điểm của gieo sạ hàng bằng máy so với sạ lan
Ưu điểm so với sạ lan
- Giảm lượng giống khoảng 50% (sạ hàng hay cụm sử dụng 60 kg/ha so với sạ lan (truyền thống) sử dụng 120 kg/ha)
- Giảm lượng đạm 10 – 20% so với sản xuất đại trà của nông dân hiện tại
- Giảm nguy cơ dịch hại
- Tăng hiệu quả sử dụng phân bón nhờ khả năng vùi phân đồng đều.
- Tăng năng suất khoảng 5%
- Giảm rủi ro đổ ngã nên giảm tổn thất sau thu hoạch và tăng chất lượng và độ đồng đều hạt
- Giảm phát thải khí nhà kính
- Dễ khử lẫn, thuận lợi trong canh tác lúa giống
- Dễ cơ giới hóa, làm cỏ, bón phân vùi.
Nhược điểm so với sạ lan
- Chi phí vận hành cao hơn sạ lan, tuy nhiên tổng chi phí sạ kể cả giống thì giảm (do giảm lượng giống >50%)
- Máy hoạt động trên đồng ruộng dễ bị lầy lún
- Yêu cầu của khâu chuẩn bị đất và giống cao hơn
Tóm tắt ưu nhược điểm của gieo sạ hàng bằng máy so với máy cấy
Ưu điểm so với máy cấy
- Chi phí vận hành thấp hơn
- Tránh được khâu làm mạ
- Ít tốn công lao động hơn
Nhược điểm so với máy cấy
- Vẫn phải sử dụng thuốc trừ cỏ nhiều hơn do giai đoạn đầu cạn nước nên cỏ dại có điều kiện phát triển mạnh.
- Mặt ruộng phải trang, trạt làm phẳng, tháo nước kỹ trước khi gieo sạ
- Dễ bị ốc bươu vàng phá hoại
- Thất thoát hạt giống do mưa bất thường, hạt giống bị chôn vùi, bị trôi dồn nếu không sử dung máy sạ hang khí động găm hạt xuống đất 1-3mm.
- Thời điểm gieo sạ có ảnh hưởng bởi thời tiết (mưa)